Doğa ve tabiat turizminin önde gelen şehirlerinden Kastamonu’da, son yıllarda dikimi yaygınlaşan lavanta ile turizmin geliştirilmesi amaçlanıyor. Bu kapsamda Kastamonu Üniversitesi öğrencileri, Cide ilçesinde lavanta dikimi yaparak, hem eğlendi hem de ders işleyerek öğrenme imkanı buldu.
Kastamonu Üniversitesi Turizm Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Aydoğan Aydoğdu’nun 2020’de hayata geçirdiği “Kastamonu Köyleri Lavanta Kokacak, Kastamonu Kırsalı Lavanta Turizmiyle Kalkınacak” proje ile şehrin farklı köylerinde lavanta dikimleri devam ediyor. Kastamonu-İhsangazi kara yolu Karaçomak Barajı havzasında 6 dekar alanda başlayıp gelinen süreçte ekim alanlarının yaygınlaşması ile şu anda kentte 300 dekar alanda lavanta tarımı yapılıyor. Ayrıca Doç. Dr. Aydoğan Aydoğdu, lavanta tarımı ile kırsal turizmi de kalkındırarak kente gelen turist sayısının da artmasını amaçlıyor. Bu çerçevede Kastamonu’da Karaçomak Barajı havzası ile Daday’ın Yumurtacı Göleti, Pınarbaşı ve Cide ilçelerinde lavanta tarımı yaygınlaştırılmaya çalışılıyor.
Öğrenciler, doğada hem ders yaptı hem de lavanta dikti
Kastamonu Üniversitesi Turizm Fakültesi Öğretim Görevlisi Hikmet Haberal’ın yürütmekte olduğu tabiat kampı dersi çerçevesinde, Tıbbi ve Aromatik Bitkiler, Genel Turizm ve Girişimcilik uygulama etkinliği yapıldı. Turizm Fakültesi’nden 105 öğrencinin katıldığı etkinlikte Öğretim Üyesi Doç. Dr. Aydoğdu tarafından tıbbi ve aromatik bir bitki olan lavantanın tanıtımı yapıldı. Ardından lavantanın nasıl dikildiği konusunda öğrencilere bilgiler verdi.
Cide Belediyesi ve Cide Yerel Eylem Grubu’nun ev sahipliğinde Tuğ Tepesi Sosyal Tesisi alanı başta olmak üzere Belediye Yerleşkesi Bahçesi, Beşiktaş lokali kavşağı, Liman mevkii çocuk oyun alanı, Bayram Aslan Uygulama Oteli mevkii ve Atatürk Parkı alanında binlerce lavanta fidesi toprakla buluşturuldu. Öğrenciler, lavanta dikiminin ardından Cide’nin tarihi, turistik ve kültürel yerlerini gezerek tanıma imkanı buldu. Ayrıca öğrenciler, yazdan kalma güneşli havada deniz kenarında hoşça vakit geçirdi. Gezi sırasında Haberal tarafından öğrencilere şehir hakkında bilgiler verildi.
“Amacımız dört mevsim turizmi Kastamonu’da gerçekleştirmek”
Ormancılık ve Tabiat Turizmi alanında ihtisaslaşan öğrencilerle birlikte dersleri arazide işlediklerini söyleyen Hikmet Haberal, “Konuyla ilgili dersimiz var. Bizler de, Cide’ye gelerek tıbbi aromatik bitkilerden lavanta dikimini yapıyoruz. Hem girişimcilik kapsamında hem de genel turizm kapsamında ayrıca Cide’nin tarihi, kültürel ve doğal güzelliklerini öğrenci kardeşlerimize gezdiriyoruz. Tıbbi aromatik bitkilerden lavantayı dikiyoruz. Lavanta, turistler açısından bir çekicilik oluşturuyor. Lavanta dikilen alanlarda denize gelen insanlarımızın lavanta bahçelerini görerek lavantanın kokusunu hissetmelerini istiyoruz. Hatta şu anda Cide’ye lavanta kokusu yayılmış durumda. Amacımız dört mevsim turizmi Kastamonu’da gerçekleştirmeyi istiyoruz. Bu yüzden öğrencilerimizi de birebir sahaya çıkartarak lavanta dikimini yaptırıyoruz. Birinci sınıftan dördüncü sınıfa kadar tüm öğrencilerimiz şu anda bu etkinlikte yer alıyor” dedi.
“Lavantayı bir kez diktiğinizde 20 yıl kadar size verim verir”
Kastamonu Üniversitesi Turizm Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Aydoğan Aydoğdu ise, “Lavanta, eksi 35 dereceden 45 dereceye kadar hemen hemen her iklim şartlarında dayanıklıdır. Günümüzde Akdeniz çanağında yer alan ülkelerin dışında da özellikle Türkiye’nin kuzey kısmında yaygın bir biçimde üretilmeye başlanan çok önemli tıbbi aromatik bitkidir. Başta kozmetik, ilaç endüstrisi, temizlik endüstrisi, parfümeri endüstrisi olmak üzere birçok farklı kullanım alanı olan, 50’den fazla türevi olan bir bitkidir. Lavanta gazozundan lavanta muhallebisine, lavanta çayından lavanta lokumuna kadar çok farklı alanlarda gastronomi içinde önemli bir bitkidir. Lavanta çok çevreci bir bitkidir. Çok yıllık bir bitkidir. Bir kez diktiğinizde iyi baktığınızda 20 yıl kadar size verimli hizmet eder. Lavanta su isteği hemen hemen hiç olmayan bir bitkidir. Özellikle eğimli arazileri çok sever, kıraç arazileri çok sever, geçirgen süzek arazilerde sadece güneş görmesi yeterlidir” diye konuştu.
“Şu anda Kastamonu’da 300 dekar arazide lavanta tarımı yapılıyor”
Lavantanın 50’den fazla türevinin olması nedeniyle çok yüksek katma değer oluşturduğunu ifade eden Doç. Dr. Aydoğdu, “Ancak bizim, lavantayı turizmciler olarak önemsediğimiz bir diğer konu ise lavantanın turistik çekim gücü olarak gerçekten önemli olmasıdır. Nitekim Fransa’da, İspanya’da ve günümüzde Türkiye’de Isparta, Burdur gibi geniş arazilerde ekilen lavantalar her yıl milyonlarca yerli ve yabancı turisti bölgeye çekmektedir. Bu şekilde de yöre ekonomisine olağanüstü bir maddi katkı sağlamaktadır. Kastamonu için lavantayı öncelikli görmemizin sebebi de Kastamonu’da arazilerin çok parçalı olması, eğitimli ve sulamaya imkan olmayan araziler vardır. Dolayısıyla bu arazilerde yapılacak olan lavanta tarımı hem arazilerin atıl kalmasını engelleyecek aynı zamanda da katma değeri yüksek bir bitki üretilmiş olacaktır. Bizim, turizmciler olarak amaçladığımız ise ‘Kastamonu Köyleri Lavanta Kokacak, Kastamonu Kırsalı Lavanta ile Kalkınacak’ ilkesi gereği eğer bir kümelenme oluşturabilirsek merkezde Karaçomak Barajı havzası ile Daday’da Yumurtacı Göletinde, Pınarbaşı’nda Çuhadar Mahallesi ile Cide’nin şehre yakın orman içi açıklıkları ile Çayyaka köyümüzde yapılacak kümelenmenin Kastamonu turizmine çok güçlü katma değer katarak, kırsalın kalkınmasını sağlayacağını ve lavanta tercihli turistik bir talep oluşturacağına olan inancımızdır. Bizler, Kastamonu’ya daha çok turist çekebileceğimizi inanıyoruz. Bunun farkındalığını arttırmak ve Cide ilçemizin peyzajına katkıda bulunmak için lavanta dikiyoruz. Şu anda Kastamonu’da 300 dekar arazide lavanta tarımı yapılıyor. Bir tane de Kadın Girişimciler Kooperatifi kurduk. Şu anda fiili olarak 11 üyesi bulunuyor” şeklinde konuştu.
“Lavanta bahçeleri, görsellik açısından çok hoşuma giden bir bitki”
Sakarya’dan gelen Turizm Fakültesi öğrencisi Eda Nur Doğanay da, “Cide’ye gelme amacım üniversiteyi okurken Kastamonu’yu keşfetmek. Değerli Öğretim Görevlimiz Hikmet Haberal hocamız ile birlikte birinci sınıftan itibaren şehrin güzel yerlerini gezip görme imkanı bulduk. Bu sayede bu gezdiğimiz yerleri de turizme kazandırılması için bizlere tanıtımını yapıyor. Şimdiye kadar çok fazla yer gördük, öğrenci olmamız sebebiyle bu yerleri de ücretsiz olarak geziyoruz. Kastamonu Üniversitesi bu noktada bizlere çok fazla destek veriyor. Bugün de çok merak ettiğim ilçelerden bir tanesi olan Cide’ye geldik. İlk başta Cide’den o güzel manzarasını gördük. Arkadaşlarımızla birlikte lavanta dikimi yaptık. Bu etkinlikte yer aldığım için çok mutluyum. Ben aslen Sivaslıyım ama Sakarya’da yaşıyorum. Yaşadığım yerde de gördüm lavanta bahçelerini. Görsellik açısından çok hoşuma giden bir bitki. Daha çok benim özellikle fotoğraf çektirme lavanta bahçesinden hoşuma gidiyor. Çok renkli oluyor, bunu da bilerek bugün lavanta dikimine geldim. Kokusu da çok hoşuma gidiyor. Parfüm olarak satın alıyorum. Bu yüzden Lavinya kokusunu daha ağırlıklı tercih ediyorum” ifadelerini kullandı.
“Bahçemizde lavanta dikimini geliştirirsek çok güzel olur”
Sinop’tan gelen Turizm Fakültesi öğrencisi İrem Aysu Sönmez ise şöyle konuştu:
“Cide’ye okul olarak geldik. Lavanta dikimi yapıyoruz. Ben Sinop’ta yaşıyorum. Yaşadığım şehirde lavanta bahçeleri bulunmuyor. Sadece biz kendi bahçemize küçük bir alana dikimini yaptık. O da biraz yayıldı. Kendiliğinden yayıldı ve çoğaldı. Kendi bahçemizde lavanta dikimini geliştirirsek bence çok daha güzel olur. Lavanta yapılabilir, aileme de sunacağım bu fikri.”
Öte yandan lavantanın 1 dönümde çiçek olarak 150 ile 400 kilogram arasında verim elde edilirken, yağ verimi ise çiçek veriminin yüzde 2 ile yüzde 5’i arasında değişiyor. Bu kapsamda 1 kilogram yaş lavanta, 1,5-2 liraya satışa sunulurken, kurutulmuş lavantanın 1 kilogramı 10-15 lira arasında değişiklik gösteriyor. Üretimi yapılan bir dönüm lavanta bahçesinden 800 ile 1100 lira arasında kazanç elde ediliyor.
Cide Yerel Eylem Grubu Derneği ve Kent Konseyi Başkanı Serdar Kaptan’ın koordinatörü olduğu etkinliğe Doğa Koruma ve Milli Parklar Kastamonu Şube Müdürlüğü Cide Şefliği de katkı sağladı.
