Malum önümüz yaz, ardından sonbaharı Eylül ayıyla karşılayacağız. Okullar açılacak ve 2023-2024 eğitim-öğretim yılına başlayacağız. Kreş arayışının başladığı ya da başlayacağı bir döneme giriyoruz. Bizler eğitim uzmanı olarak ve konunun bir diğer paydaşı olan çocuk psikiyatri uzmanları normal gelişim gösteren bir çocuğun ortalama 3 yaşında kreşe başlamasını öneririz.
Bir çocuğun belli bir yaştan sonra en kritik ihtiyaçlarından birisi sosyalleşme ihtiyacıdır. Ev ortamında ebeveynleri olarak çocuklarımıza her ne kadar en uygun ortamları oluşturmaya çalışsak ta; çocuğumuz sosyalleşme, uyum sağlama ve iletişim becerilerini geliştirmek için yaşıtlarına ihtiyaç duyar.
Peki kreş seçerken nelere dikkat etmeliyiz?
Kreş seçiminde belirleyici olan öncelikle çocuğunuzun mizacı ve sizin annelik-babalık stilinizdir. Aşağıda sıralayacağım maddelerden seçim yaparak kendi kontrol listenizi oluşturabilirsiniz.
Çevrenizden zaman zaman çocuk yetiştirme tarzınızla ilgili olumlu ya da olumsuz eleştiriler alıyor olabilirsiniz. Ya da çocuğunuzun bazı davranışları üzerinden benzer eleştirileri alıyor olabilirsiniz. Ama bütün bunları bir kenara koyarak, çocuğunuzun mizacıyla sizin beklentilerinizin dengede olduğu ve uyum sağladığı bir kontrol listesi oluşturmanızı öneririz. Haydi başlayalım…
Birinci maddemiz kreşin yıllık rutini. Yani kreş bir yıl içerisinde hangi zaman aralığında açık, hangi ay ya da günler tatil, yıl içerisinde öğretmen değişimi oluyor mu, grupların başında kaç öğretmen oluyor, öğretmen dışında branş öğretmenleri de (sanat, İngilizce, drama, spor vb) sürece dahil oluyor mu gibi soruları sormanızı öneririz. Ayrıca gruplarda kaç çocuk var ve çocukların yaş aralığı birbirine yakın mı sorusunu da unutmamak gerekiyor. Çünkü küçük yaş gruplarında birkaç ay dahi önemli bir farklılaşma yaratır. Grupların yaşa göre ya da aya göre (36 aylık, 48 aylık) belirlenmesi önemlidir.
İkinci maddemiz çocuğun kreşte bir gününü nasıl geçireceğiyle ilgili soruları içeriyor. Sabah saat kaç itibariyle kreşe çocuğumuzu bırakabiliriz ve en geç saat kaça kadar almalıyız? Çalışan anne-babalar için kreşin giriş-çıkış saatleri önemlidir. Burada size minik bir tavsiyede bulunmak isterim. Çocuğunuzun yaşı küçükse ya da ilk kez kreşe gidecekse ve siz de müsaitseniz çok uzun saatler evden ve sizden uzakta kalmasına izin vermeyin. Unutmayın ki onun asıl olarak size ve sevginize ihtiyacı var.
İkinci maddemize ait diğer sorularımız; günlük açık hava/bahçe/park etkinliği var mı ve önceden planlanmış gezi-gösteri gibi aktiviteler oluyor mu, ne sıklıkta?
Üçüncü maddemiz bence anneler için en önemlisi: Beslenme…
Sabah kahvaltısı-öğle yemeği-meyve saati-ikindi atıştırmalığı şeklinde öğünler var mı? Bu öğünler için ne kadar süre ayrılıyor? Beslenme konusunda desteğe ihtiyacı olan (yemek seçen, kendi yemeyi henüz beceremeyen ya da yeme reddi olan) çocuklar için ne yapılıyor? Aylık yemek listesinde paketli gıda var mı? Listeye uyuluyor mu? Burada listelere ekstra dikkat etmenizi öneririm. Kahvaltı öğününde sadece “kahvaltı tabağı” yazan bir liste için bu tabağın içinde neler var diye mutlaka sorun. Öğle yemeğinde “karışık pizza” yazıyorsa pizzanın üzerinde neler var diye sorun. Listede “karışık pizza” yazıp boş pizza çıkaran kreşler var maalesef. Ya da listeye “kahvaltı tabağı” yazıp tabağa sadece 2 dilim salatalık ve bir küp peynir koyan kreşler olduğunu da duyuyoruz.
Üçüncü maddemiz uyku saatleriyle ilgili olsun. Uyku saatleri nedir? Uyumayan çocuklar o sırada ne yapıyor? Uyku güvenliği nasıl sağlanıyor? (Yatakların güvenliği, yastık kılıfı ve çarşaf temizliği, herkesin kendi yatağında yatması, uyku sırasında klima kullanımı vb).
Dördüncü maddemiz hijyen.
Sınıflar, ortak kullanım alanları ve oyuncakların temizlenme sıklığı nedir? Her çocuğun kendine ait diş fırçasını kullanması sağlanıyor mu? (Sırf deseni güzel diye karşılıklı fırça değişen çocuklarımızın masumluğuna bir kalp bırakıyoruz ) Tuvaletlerde mahremiyet nasıl sağlanıyor? Tuvalet ihtiyacının karşılanmasında hep aynı kişiler destek veriyor mu? Acil durumlarda kıyafet değişimi vb durumlarda mahremiyet nasıl sağlanıyor? Burada yine ekstra dikkat etmenizi önereceğim bir nokta: çocukların fotoğraf ve videoları sosyal medyada izinsiz paylaşılıyor mu? Lütfen bu konuyu geçiştirmeyin. Çocuklarınız fotoğraf çekildiklerinde mutsuz olsalar dahi “gülümse” komutu alınca gülümserler. Bu yapay gülücükler de sizi yanıltabilir. Benim önerim her grup için telefonlarımızda yer alan ilgili uygulamadan bir veli grubu oluşturulup, gün içerisinde ya da sonunda öğretmenler tarafından çekilen fotoğrafların bu gruplarda veli izni alınarak paylaşılmasıdır. Gün içerisinde çocuğunuzu merak etmeniz çok normaldir ancak herkese açık sosyal medya platformlarında her gün çocuğunuzun fotoğraflarının paylaşılmasını doğru bulmuyorum. Bu nedenle veli iletişim grupları daha kabul edilebilir olacaktır. Mümkünse en doğrusu ise; direkt velinin kendisine fotoğrafların gönderilmesidir.
Beşinci maddemiz güvenlik ile ilgili. Kreşin en dış kapısından içeri girer girmez bahçeden başlayabilirsiniz incelemeye. Kapı kilidi, dış duvar, bina içi balkon-pencere-teras korkulukları, oyuncak güvenliği, merdiven boşluklarına yönelik önlemler, bina yaşı, depreme dayanıklılığı, yangın durumlarında acil çıkış kapısı, personelin ilk yardım bilgisi, ilk yardım malzemeleri ve çocuk her zaman bir yetişkin gözetiminde mi sorusunun cevabı bu madde ile ilgilidir.
Bu beş maddenin dışında ek olarak şu soruları da sormayı unutmayın:
-Oryantasyon süreci nasıl olacak?
-Veli ile iletişim hangi yollarla sağlanacak? (Veli iletişim defteri, gün sonu sohbetleri, acil durumlarda telefonla iletişim kurmak vb)
-Veli toplantıları yapılıyor mu?
-Tam gün ve yarım gün ücret nedir?
-Aktivite ve etkinlikler genellikle öğleden önce mi öğleden sonra mı oluyor?
-Ulaşım (Mümkünse ebeveynin çocuğu kreşe bırakmasını ve almasını öneririm.)
Sağlıklı, kaliteli, sevgi dolu, bilimin aydınlık yolundan ayrılmayan gelecek nesiller ümidiyle, Hoşçakalın…
Dr. Pelin ÜREDİ & Prof. Dr. Lütfi ÜREDİ
